Leczenie stanów zapalnych tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki

Zapalenia nieswoiste i swoiste tkanek miękkich, węzłów chłonnych i kości szczęk

Proces zapalny jest wyzwalany przez wiele czynników zarówno wewnątrzpochodnych (toksyny, enzymy, kompleksy antygen-przeciwciało martwica) jak i zewnątrzpochodnych (czynniki mechaniczne, chemiczne, fizyczne i biologiczne: bakterie wirusy i grzyby). Najczęstszą przyczyną zapaleń są czynniki biologiczne w tym bakterie. Następstwem ich działania jest stan zapalny zarówno miejscowy jak i ogólny.

Zapalenia tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki są wywołane przede wszystkim przez bakterie, a wynika to z bogatej flory bakteryjnej bytującej w jamie ustnej, zatokach przynosowych i skóry twarzy.  Zakażenia pochodzenia zębowego stanowią 70-90 % przyczyn tych zapaleń. Przyczynami najczęściej są: zęby ze zgorzelinową miazgą, ropne zapalenia ozębnej, utrudnione wyrzynanie zębów, choroby tkanek przyzębia. Do niezębopochodnych przyczyn zapalenia zaliczamy: zapalenie węzłów chłonnych, migdałków, ślinianek, niezębopochodne zapalenie zatok szczękowych, zakażone rany pourazowe i pooperacyjne, bakteryjne zapalenie skóry twarzy.

Mnogość postaci klinicznych zapaleń, które mogą mieć charakter ograniczonych zmian aż do groźnych dla życia i szybko rozwijających się zakażeń ogólnych uwarunkowana jest kilkoma czynnikami:
– rodzajem patogenu i jego patogenność i zjadliwość
– miejscem jego zadziałania
– stanem miejscowym i ogólnym organizmu
– złożoną budową anatomiczną części twarzowej czaszki (łączność przestrzeni międzypowięziowych twarzy i szyi).

Postacią kliniczna zapalenia może być: naciek zapalny, ropień, ropowica, zapalenie kości.
Postacie ropnych zapaleń zębopochodnych tkanek miękkich twarzowej części czaszki to:
– wewnątrzustne: ropień podokostnowy, podśluzówkowy, podniebienia, dołu nadkłowego, podjęzykowy, języka, policzka,
– zewnątrzustne: ropień podbródkowy, podżuchwowy, okołożuchwowy, podżwaczowy, przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej, przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej, przygardłowy, okołomigdałkowy, przestrzeni podskroniowej, przestrzeni skroniowej.

Leczenie stanu zapalnego jest miejscowe i ogólne w zależności od stopnia zawansowania procesu oraz stanu miejscowego i ogólnego chorego.
Miejscowe polega na wyeliminowaniu przyczyny (usunięcie zęba i nacięcie ropnia) oraz ogólne na antybiotykoterapii oraz wyrównaniu stanu ogólnego (m.in. leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych).

Zakażenie ogniskowe

Zwane inaczej zakażeniem odogniskowym to zmiana chorobowa będąca przyczyną wysiewu bakterii i oddziaływania ogniska pierwotnego (zębopochodnych procesów zapalnych) na drodze alergicznej, toksycznej czy nerwowej, wywołującej lub podtrzymującej w innych narządach proces chorobowy. W jamie ustnej pierwotnymi ogniskami zakażenia mogą być: zęby z martwą miazgą, zęby leczone metodami amputacyjno-ekstyrpacyjnymi, przewlekłe zapalenia około wierzchołkowe, torbiele zębopochodne, zatrzymane zęby, utrudnione wyrzynanie zębów, patologiczne kieszonki dziąsłowe.

Leczenie choroby odogniskowej polega na usunięciu ogniska pierwotnego a zakres jego eliminacji jest uzależniony od wskazań lekarza prowadzącego pacjenta. W przypadku wskazań bezwzględnych należy usunąć wszystkie ogniska. Eliminując w pierwszym etapie ogniska z czynnym procesem zapalnym najczęściej w osłonie antybiotykowej okołozabiegowo. W przypadku wskazań względnych należy dokładnie określić pierwotne ogniska, aby uniknąć niepotrzebnego okaleczania chorego.